Krzysztof Ligęza "Axis mundi: kapliczki i krzyże przydrożne" / fotografia
Wystawy
11 stycznia 2019 - 13 lutego 2019
Dwór Karwacjanów
Wernisaż odbył się 11 stycznia a wystawę można oglądać do 13 lutego 2019 roku. Serdecznie zapraszamy.
{gallery}galerie/2019/01 styczeń/2019.0.11DWOR_LIGEZA_fotografie{/gallery}
Krzysztof Ligęza
Rocznik ‘79. Absolwent polonistyki i studium dziennikarskiego, fotograf z wyboru. Od dziecka zafascynowany tym, iż człowiek postrzega przestrzeń w sposób prawdopodobnie niedostępny dla innych stworzeń. W rzeczywistości elektryzuje go najbardziej flirt światłości i świadomości oraz relacja człowiek-natura-sacrum. Najczęściej fotografuje krajobraz jako pole niezwykle otwarte (zarówno fizycznie, jak i semantycznie), ale nie stroni od innych obrazów. Autor i uczestnik wystaw indywidualnych oraz zbiorowych w Polsce i za granicą. Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP (2018). Laureat wyróżnień w m.in. International Photography Awards, Los Angeles, USA (edycja 2013, 2012 i 2011), Prix de la Photographie, Paryż (2012), Landscape Photographer of the Year(Londyn, 2010); Wanderlust Travel Photo of the Year (Londyn, 2010).
Przedmiotem wystawy jest autorski cykl Axis mundi: kapliczki i krzyże przydrożne, który był realizowany w latach 2012-2018. Działania twórcze ukierunkowano w nim na rejestrację aktywności lokalnych społeczności na terenie Małopolski w kontekście zanikającego zwyczaju modlitw przy kapliczkach i krzyżach przydrożnych, które stanowią jeden z najbardziej charakterystycznych elementów polskiego krajobrazu kulturowego.
{gallery}galerie/2019/01 styczeń/2019.0.11DWOR_LIGEZA_fotografie{/gallery}
Krzysztof Ligęza
Rocznik ‘79. Absolwent polonistyki i studium dziennikarskiego, fotograf z wyboru. Od dziecka zafascynowany tym, iż człowiek postrzega przestrzeń w sposób prawdopodobnie niedostępny dla innych stworzeń. W rzeczywistości elektryzuje go najbardziej flirt światłości i świadomości oraz relacja człowiek-natura-sacrum. Najczęściej fotografuje krajobraz jako pole niezwykle otwarte (zarówno fizycznie, jak i semantycznie), ale nie stroni od innych obrazów. Autor i uczestnik wystaw indywidualnych oraz zbiorowych w Polsce i za granicą. Stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP (2018). Laureat wyróżnień w m.in. International Photography Awards, Los Angeles, USA (edycja 2013, 2012 i 2011), Prix de la Photographie, Paryż (2012), Landscape Photographer of the Year(Londyn, 2010); Wanderlust Travel Photo of the Year (Londyn, 2010).
Przedmiotem wystawy jest autorski cykl Axis mundi: kapliczki i krzyże przydrożne, który był realizowany w latach 2012-2018. Działania twórcze ukierunkowano w nim na rejestrację aktywności lokalnych społeczności na terenie Małopolski w kontekście zanikającego zwyczaju modlitw przy kapliczkach i krzyżach przydrożnych, które stanowią jeden z najbardziej charakterystycznych elementów polskiego krajobrazu kulturowego.
Wystawa ma charakter multimedialny. Zostaną podczas niej zaprezentowane wielkoformatowe fotografie, panoramy 3D oraz nagrania dźwiękowe. Ekspozycji będzie ponadto towarzyszył katalog, w którym zamieszczono wybrane obrazy oraz tekst autorstwa znanego historyka i krytyka sztuki, dr Krzysztofa Jureckiego.
Istotą cyklu jest refleksja nad relacją: człowiek-natura-sacrum. Ważną rolę pełni w nim zagadnienie oddziaływania przestrzeni krajobrazu jako czynnika kształtującego przeżycia duchowe oraz więzy wspólnotowe.
Tradycja budowania i odprawiania modłów przy obiektach takiego rodzaju ma swoje źródło zarówno w religii chrześcijańskiej, jak i wierzeniach przedchrześcijańskich (miejsca kultowe, kamienie, posągi, słupy, święte drzewa i gaje; laralie).
Z uwagi na proweniencję tradycji istotna jest topografia przestrzeni. Wizualnej analizie poddano usytuowanie, specyfikę obiektów, wygląd i zachowanie wiernych, a także aspekty zw. z postrzeganiem i odczuwaniem czasu w jego antropologicznym wymiarze (cykliczność i linearność).
Zróżnicowane usytuowanie oraz otoczenie kapliczek i krzyży przywodzą na myśl ideę środka: osi kosmicznej – axis mundi. Pochodzi ona od religioznawcy Mircea Eliadego. W rozważaniach nad sakralnym wymiarem czasu i przestrzeni Eliade zwrócił uwagę na wielorakie formy przejawiania się świętości, analizując je w szerokim kontekście antropologicznym (archetypy, mity i symbole). Słynny myśliciel wskazał, że ludzka tęsknota za „pełnią bytu” wiąże się z odniesieniem do centrum – przestrzeni o wymiarze sakralnym. Czym jest „środek świata”? To sfera, gdzie następuje przemiana chaosu w kosmos – rzeczywistość uporządkowaną. Sfera szczególna, gdzie niebo łączy się z ziemią, wymiar materialny przenika się z duchowym, lokalny z uniwersalnym, a doczesność z wiecznością. Symboliczne „środki świata” objawiają jego świętość, zarazem służą przywracaniu odwiecznych wartości.
W myśli Eliadego przejawia się jeszcze jeden ważny wątek – tęsknoty za rajem, czyli miejscem zgodnej egzystencji wszystkich stworzeń, przestrzenią świętą, pierwotną w swej harmonii i naznaczoną bożą obecnością. Tęsknota ta przejawia się w wielu kulturach i religiach. Ślady toposu tęsknoty za rajem można znaleźć już w wierzeniach ludzi z epoki mezolitu (8 tysięcy lat p. n. e.). Również i chrześcijaństwo jest przepełnione nostalgią za rajem utraconym. Jego bramy otwiera ponownie Chrystus poprzez śmierć na krzyżu, który stał się drzewem żywota.
Wystawę i katalog zrealizowano w ramach stypendium z budżetu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Zrealizowano przy wsparciu Powiatu Nowosądeckiego, Firmy Vidok, Firmy Liszka - partnera handlowego Firmy Vidok, Firmy APA Polska
Partnerzy projektu: Muzeum Dwory Karwacjanów I Gładyszów w Gorlicach,
Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej w Przemyślu, Instytut Polski w Bratysławie